Ciekawe miejsca: Torpedownia w Gdyni Babich Dołach

Dzisiaj o jednym z najbardziej tajemniczych obiektów a w zasadzie obiektach Zatoki Gdańskiej – torpedowniach. Tak, właśnie torpedowniach bo na Zatoce są dwie a w zasadzie cztery.

Najbardziej znana i charakterystyczna jest ta w Babich Dołach. Druga jest na Oksywiu. Pozostałe dwa obiekty to nie stricte torpedownie, a budynki obserwacyjne zlokalizowane na wysokości Juraty i Jastarni.

Torpedownia w Babich Dołach fot. Vadim Pacajev

Co to w zasadzie jest torpedownia?

Była to hala montażowa torped wraz z urządzeniami do próbnych strzelań. Połączona była z brzegiem molo, po którym odbywał się za pomocą kolejki wąskotorowej transport podzespołów torped, ostatecznie montowanych w hali. W niemieckiej nomenklaturze budynek ten nazywano Schießstand.

Torpedownia w Babich Dołach fot. Vadim Pacajev

Torpedownia w Babich Dołach to część wielkiego poligonu torpedowego, jaki Niemcy urządzili podczas wojny na terenie Zatoki Gdańskiej. Poligon składał się z pięciu budowli. Torpedownia w Babich Dołach (niem. Torpedowaffenplatz Hexengrund), torpedownia w Oksywiu  (niem. Torpedo Versuchsanstalt Oxhoft), oraz trzy punkty obserwacyjne wzdłuż Półwyspu Helskiego na wysokości Jastarni i Juraty.

Autor zdjęcia: Andrzej Jóźwik, Ośrodek Wczasowy „Augustyna” w Jastarni.

Torpedownia w Babich Dołach fot. Vadim Pacajev

Torpedownia w Babich Dołach służyła badaniu torped dla Luftwaffe (lotnictwa), a ta w Oksywiu dla Kriegsmarine (Marynaki Wojennej). Obie to bliźniacze konstrukcje, pierwsza powstała w 1940 (Oksywie), druga w 1942 roku (Babie Doły). Obie połączone były lądem za pomocą kolejki wąskotorowej zwanej ponoć przez samych Niemców „Kaszubskim Expressem”.

Torpedownia w Babich Dołach fot. Vadim Pacajev

Budynki składały się z hali montażowej i pomieszczeń techniczno-inżynierskich, oba posiadały także wieżę obserwacyjną, z której urządzenia skierowane w głąb Zatoki Gdańskiej śledziły tor wystrzelonej torpedy. Na dnie zatoki wydrążony był specjalny korytarz, którym poruszała się torpeda. Wystrzelone testowe torpedy były wyławiane przez okręty i poddawane analizie. Równolegle przeprowadzane były próby odpalania torped bezpośrednio z samolotów. Zrzut następował nad zamkniętym akwenem, wzdłuż którego ulokowano dwa punkty obserwacyjno-pomiarowe w których znajdowały się urządzenia rejestrujące proces zrzutu torpedy z samolotu.

Obie stoją do dzisiaj,  z tym, że tylko jedna z nich oparła się upływowi czasu i jest użytkowana do dzisiaj. Mowa oczywiście o tej w Oksywiu.

Torpedownia w Oksywiu fot Vadim Pacajev

Mieści się w niej m.in. wojskowa jednostka specjalna Formoza oraz stale przebywają żołnierze Poligonu Kontrolno-Pomiarowego Logistyki DMW i obsługa radiolatarni lotniska Babie Doły. W latach 70-ych stacjonowały tam także miniaturowe łodzie podwodne „Błotniak” (opiszę Błotniaka kiedyś w osobnym wpisie).

Błotniak fot. Vadim Pacajev

Do budynku prowadzi 500 metrowe molo. Kiedyś było drewniane. W 1979 roku strawił je pożar i wybudowano betonowe. Można nim poruszać się samochodami. Dojazd jest dostępny oczywiście tylko dla uprawnionych osób przez teren Portu Wojennego na Oksywiu.

Torpedownia w Oksywiu tzw. Formoza fot. Vadim Pacajev

Obecnie są tam w zasadzie dwa budynki z placem po środku, który pełni także rolę parkingu oraz dwoma miejscami do cumowania lodzi a nawet mniejszych okrętów Marynarki Wojennej.

Torpedownia w Babich Dołach fot. Vadim Pacajev

Drugi obiekt, ten bardziej znany, położony na wysokości Babich Dołów to dzisiaj już ruina. Zlokalizowany jest ok 300 metrów od brzegu. Po prowadzącym do nim molo nie zostało już praktycznie nic, na brzegu są jeszcze pozostałości drewnianych konstrukcji które były prawdopodobnie częścią wspomnianego molo z torami kolejki wąskotorowej którą można było dotrzeć do torpedowni.

Torpedownia w Babich Dołach fot. Vadim Pacajev

Obiekt był używany jeszcze za PRL-u jako poligon dla nurków Marynarki Wojennej. Teraz stoi i niszczeje i nie ma już chyba szans na to aby kiedykolwiek został w jakiś sposób zagospodarowany. Obecnie jest tylko tłem dla zdjęć i czasem nawet filmów. Kręcono tutaj m.in. fragmenty serialu Czterej Pancerni i pies (końcówka odcinka Brzeg morza), serialu Kryminalni, filmu Superwizja, a w tym roku także nowego serialu telewizji TVN.

Torpedownia w Babich Dołach fot. Vadim Pacajev

Jak się dostać do torpedowni?

Do tej w Oksywiu trzeba przejść długą i żmudną procedurę naboru do służby wojskowej 🙂

Do tej w Babich Dołach jest dużo prościej. Najłatwiej oczywiście wodą – łodzią, statkiem, motorówką, pływającym bananem czy czym tam jeszcze. Nie polecam dobijania do samego obiektu i wchodzenia na niego gdyż jest na prawdę w złym stanie technicznym. Wiele osób po nim chodzi ale chyba nie warto ryzykować.

Druga opcja to oczywiście oglądanie obiektu od strony plaży w Babich Dołach. Aby tam dojechać trzeba jechać ulicą Zieloną niemal do samego końca, po minięciu lotniska skręcić w prawo na wojskowe osiedle. W nawigacji można wbić sobie ulicę Ikara lub Dedala. Wszystkie parkingi na osiedlu są poodgradzane (szlabany,płoty, siatki itp) ale można znaleźć wolne miejsce do parkowania.

Torpedownia w Babich Dołach fot. Vadim Pacajev

Następnie trzeba kierować się w stronę morza i skręcić w lewo. Wzdłuż parkingów i boiska dochodzi się do zejścia na plażę (jest oznaczone) i po stromych schodach w dół wychodzi się niemal na wprost torpedowni.

Miejsce ciekawe, tajemnicze i z pewnością warte odwiedzenia.